Maj je sinonim za buđenje, rađanje. Cvjetanje. Sve miriše na behar. Poljsko cvijeće. Maj je sve to ali i maj je, posebno u Kalesiji, jedan od najtužnijih mjeseci. Maj je u Kalesiji i sinonim za otpor. Hrabrost. Ponos. Rađanje inata bosanskog. Onog što neprijatelju nije dao domovinu. Maj je mjesec kada su emocije uzburkane. Na vrhuncu. Kada su nam oči pune suza ali i srce puno ponosa. U maju je okupirana Kalesija. U maju je oslobođena Kalesija. Postala je prvi oslobođeni grad u Bosni i Hercegovini. U maju se desio stravičan zločin. Ljudi zarobljeni i živi zapaljeni u štali. U maju se desila i bitka na Bijeljevcu, gdje su najhrabriji sinovi zaustavili neprijatelja. Poremetili mu planove i zasigurno promijenili tok rata u Bosni i Hercegovini.

Početkom maja odnosno 2. maja 1992. godine granatiranjem iz pravca Rakinog Brda i iz Dubnice, a potom i rafalima sa Carske Bašče po centru Kalesije i Prnjavoru, počela je oružana agresija na kalesijsku općinu. Tehnički superiornije neprijateljske snage, podržavane tenkovima i jedinicama tadašnje JNA, istog su dana opkolile i zauzele Jelovo Brdo i Gojčin.

Tog 2. maja 1992. godine pala je i prva civilna žrtva rata u Kalesiji. U Gojčinu je ubijena Nefisa Osmančević, a ranjeni su njena snaha Sabina i dvogodišnji bratić Anel.

Narednih dana agresor je okupirao istočni dio opštine: Hajvaze, Mahalu, Hemlijaše, Bulatovce i Memiće. Slabije naoružane jedinice TO Kalesija pružale su jak otpor, posebice na liniji Brda – Grabik – Pogon, ali su bile potiskivane prema centru Kalesije.
 Desetog maja prema Kalesiji je iz pravca Memića krenula kolona tzv. JNA sa sedam tenkova i većim brojem kamionima s vojskom. Malobrojni i slabo naoružani branioci na položajima kod Unisa i na Hilminom brdu dejstvuju iz ručnog bacača na prvi tenk, što je dovelo do povlačenja agresora prema Pogonu. Napad se nastavlja sutradan 11. maja, kada agresor užurbano priprema snage za napad iz svih pravaca. Kalesija i Prnjavor su sa tri strane u okruženju, granatiranje nije prestajalo sve do osam sati, kada je počeo pješadijski napad iz više pravaca. Branioci Kalesije pokušali su organizovati otpor na prilazima gradu, u samom gradu vođene su ulične borbe sa nadmoćnim agresorskim snagama, a pružen je otpor i na prilazima Prnjavoru, nakon čega su branioci bili prisiljeni na povlačenje.O krajnjim planovima agresora najbolje govori činjenica da se u večernjim satima na radiju oglasio predsjednik tzv. „srpske opštine Kalesija“ Petar Janković izjavljujući da je „konačno oslobođena srpska opština Kalesija“, dodajući da su se srpske snage spojile s Dubnicom te da je njihov prodor prema aerodromu Dubrave pitanje dana. Nešto kasnije, komandant agresorskih snaga Svetozar Andrić u intervjuu za list „Drinski“ navodi da su njegovi planovi nakon zauzimanja Kalesije predviđali uvezivanje srpskih snaga na liniji Dubnica – Mahmutovići – Čaklovići – Gradina u Tuzli, što bi uz već postojeće snage JNA i rezerviste u Tuzli, praktično značilo i okupaciju ovog grada bez borbe…

Maj u Kalesiji je tužan i zbog stravičnog, monstruoznog zločina u Hemlijašima. U štali, tog 8. maja 1992. godine ubijeni i zapaljeni su:

– Pašan (Ibrahim) Vildić, rođen 1966. godine;
– Ibrahim (Salkan) Vildić, rođen 1935. godine;
– Mujo (Salkan) Vildić, rođen 1939. godine;
– Mustafa (Hrusto) Vildić, rođen 1946. godine;
– Smajil (Alija) Vildić, rođen 1940. godine;
– Nedžib (Osman) Zulić, rođen 1934.godine;
– Ibrahim (Emin) Turkić rođen 1930. godine i
– Mustafa (Kadro) Kuduzović, rođen 1925. godine.

Maj u Kalesiji budi i osjećaj ponosa zbog herojskog otpora branilaca na Bjeljevcu 17. maja i oslobađanjem Prnjavora i Kalesije 23. maja.

“Bitka na Bijeljevcu, praktično trajala od 2. maja do 25. maja 1992. godine, jedna je od najznačajnijih bitaka u proteklom odbrambenom-oslobodilačkom ratu 1992 – 1995. Nakon što je srpski agresor u aprilu i početkom maja 1992. godine zauzeo mnoge gradove: Foča, Višegrad, Vlasenica, Bratunac, Zvornik, Bijeljina, na kratko vrijeme je zauzeo i Kalesiju, cilj mu je bio da se spoji sa svojim snagama u Tuzli i dalje da se izvrši spajanje prema Ozrenu.Planove agresorima poremetili su kalesijski branitelji koji su zastavili neprijatelja na Bijeljevcu u Miljanovcima. Dalje se nije moglo iako su na svaki način pokušavali da probiju liniju na Bijeljvci. Dovodili su specijalce iz Niša, Užica i Valjeva, ali branitelji sa Bijeljevca nisu uzmicali. Najžešći napad bio je 17. maja 1992. godine. I on je odbijen. “

Nakon 12 dana okupacije, 23.maja 1992.godine oslobođena je Kalesija, koja je tada postala prvi oslobođeni grad u BiH. Narednih dana kalesijski oslobodioci su ušli i u Dubnicu, u Zolje i u Jajiće. Do kraja maja oslobođena je Kalesija Gornja, a potom i Brda. Nešto kasnije, polovinom juna 1992. godine, oslobođeni su i Brezik, Memići, Bulatovci i Mahala, ali se linija 4. jula 1992. godine, ponovo pomjerila – prema Kalesiji. Tadašnja linija razgraničenja Pandurica – Brezik – Grabik – rijeka Bukovica – tzv. plavi most na magistralnom putu – pruga ostala je do potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma.

Maj 1992. godine je mjesec o kojem trebamo da govorimo našoj djeci. Ne da mrze, nego da ne bi zaboravili. Zbog budućnosti. Da se prošlost ne bi ponovila.

“Ima jedan grad

Ime djevojke nosi

Podsjeća na prkos, inat i ljepotu

Ima jedna grad

Svašta su o njemu govorili

I svašta o njemu govore..

A on opet lijep, ponosan i prkosan

Prvi je u mnogo čemu

Al o tome šute..jer lakše je drugačije

Ima jedan grad gdje maj je posve drugačiji

Miriše na behar i pobjedu

Slobodu mu najhrabriji snovi podariše

Čast mu sačuvaše

Pa mu ovo ime djevojke baš pristaje

Ima jedan grad kojeg zavoljeh a nije bio moj

Ima jedan grad koji je sad moj više nego bilo koji drugi

Ima jedan grad

Ime djevojke nosi…

(Ne govorite mi da nije grad..Itekako jeste..U srcima onih koji ga vole, on je mnogo toga…)