„Košmar” je savremeni bosanskohercegovački roman autora Zlatka Topčića koji je postavio smjernice i postao svojevrsnim modelom ostalih BH romana koji zaposjedaju prošlost i budućnost stapajući ih u jednu kompleksnu emotivnu cjelinu u kojoj se iskazuje sami ID kao personifikacija čovjekovih najnižih strasti.

Naime, u vrijeme borbe za egzistencijalno očuvanje čovjek se gubi pod uticajem životinjskih nagona a kada ti nagoni preovladaju dešavaju se stvari nepojmljive razumnom i moralno osviještenom čovjeku. Topčić govori o dvojici muškaraca, i preplitanju njihovog ida, ega i superega. Adi Solak je intelektualac, novinar, kritičar, esejist, autentičan karakterističan lik o kojem saznajemo malo, jer u jeku ratnih zbivanja čovjek i prestaje biti individua već je dio kolektiva, kolektivne svijesti koja se bori da produži vrstu. Tako je u ratnom paklu Adi Solak sveden na samospoznaju u vidu rečenice: „Gdje si bio – nigdje; Šta si radio – ništa“, rečenica koja stvara pristnost sa čitaocem koji se i sam morao, u određenom trenutku svog života susresti sa tom poražavajućom činjenicom svog životnog besmisla.

Kao Solakov dvojnik, pojavljuje se lik Ace Nikolića kusog četničkog vojvode, emocionalnog nemoćnika i društvenog bolesnika koji posmatra Solaka sa druge strane nišana. Aco je poluinteligent, emocionalno osakaćen i neuravnotežen, zagnjuren u samozaborav i euforiju ideje velikosropskog nacionalizma.

Košmar je interesantan, uzbudljiv, pomalo filmski roman, u kojem upoznajemo prošlost, sadašnjost i budućnost glavnih likova. Roman koji plijeni pažnjom i govori o besmislu sukoba koji svaka generacija doživljava kao posljedica velikosrpskog nacionalizma.

Zlatko Topčić je objavio zbirke priča: „Životno pitanje“, „Fantastične priče“, „Ptica iz drugog jata“, „Bogumilske legende“, „Izabrane priče“. Objavio je romane: „Čovjek niotkud“, „Kulin“ i „Košmar“, roman koji je dobio godišnju nagradu Društva pisaca Bosne i Hercegovine za najbolju knjigu objavljenu 1997 godine. Priče su mu prevođene na engleski, italijanski, češki, turski, njemački jezik zastupljene u više antologija.

Topčić se igra sa čitaocem i ne govori uvijek potpunu istinu o tome šta se dešava njihovim likovima, koji sanjaju, maštaju i često se izgube u svojim snovima, koji ponekad budu predstavljeni kao snovi jednog a u stvari su snovi drugog. Tako žrtva biva više puta žrtva snajpera ali zbog želje za samoočuvanjem nastavlja da živi, odupirući se tom sudbinskom momentu koji je neizbježan, jer se od sudbine ne može pobjeći.

Prije nego što ga je napisao autor je svoj roman skicirao i dao kao uputstvo za upotrebu, „Ono što slijedi je samo nevješta ilustracija ove skice.“ Sve što se dešava u romanu je samo puko odlaganja čina umiranja glavnog lika i odlaska u potpuno ništavilo koje predstavlja smrt.

Alma Osmanović