Da li ste paraskevidekatrijafobični? Ako jeste, onda danas vjerovatno nećete ni ustati iz kreveta, a kamoli planirati nešto važno. Da, strah od petka 13. ima i svoje naučno ime, a utjeha vam može biti činjenica da je ovo jedini petak 13. u ovoj kalendarskoj godini.

Razbijeno ogledalo, crna mačka na putu, ukršteni noževi i prolazak ispod ljestava samo su neke od stvari za koje milioni ljudi na planeti vjeruju da donose nesreću. S druge strane, mnogi sve ovo odbacuju kao obične besmislice i “bapske priče”, ismijavaju one koji u njih vjeruju, ali činjenica je da tim “besmislicama” i narodnom praznovjeruju veliku pažnju posvećuju i istoričari i psiholozi.

Za porijeklo petka 13. kao nesretnog dana vežu se mnoge teorije, a stručnjaci smatraju da su sve pomalo uticale na loš glas koji danas prati ovaj broj i dan. Najpoznatija i najprihvaćenija je vjerovatno ona o vitezovima templarima, koja kaže da su u petak, 13. oktobra 1307. godine, prema naređenju francuskog kralja Filipa IV i pape Klementa V, uhapšene stotine vitezova pod optužbom za herezu, a zapravo kako bi se kralj riješio ogromnog duga prema templarima za usluge tokom krstaških ratova i njihovo bogatstvo dodao kraljevskoj riznici. Tokom narednih sedam godina, mnogi templari su mučeni i ubijeni, a posljednji veliki meštar tog reda Jacques de Molay spaljen na lomači.

Drugu zanimljivu teoriju iznio je stručnjak za stres i fobije Donald Dossey, koji tvrdi da strah od broja 13 potiče od jednog nordijskog mita. Prema njemu, 12 bogova je večeralo i zabavljalo se u Valhalli, kada se pojavio zli bog Loki, kao 13. nezvani gost, i izazvao smrt lijepog boga Baldera tako što je naveo slijepog boga tame Hodera da ga pogodi strelicom čiji je vrh bio premazan imelom. Nakon toga je cijelom zemljom zavladala tama, a broj 13 postao zlosutan.

Korijeni broja 13 kao nesretnog mogu se naći i u Bibliji. Apostol Juda, koji je izdao Isusa, bio je 13. gost na Posljednjoj večeri, a kršćani, također, vjeruju da je Isus razapet upravo na petak 13. Pored toga, smatra se da su na petak 13. Adam i Eva probali zabranjeno voće, zbog čega su prognani iz Raja.

U antičkom Rimu je postojalo vjerovanje da se vještice skupljaju u grupama po 12, dok je 13. mjesto bilo rezervisano za samog đavola.

Matematičar i naučnik Thomas Fermsler smatra da broj 13 “pati” samo zato što se nalazi iza broja 12, koji numerolozi smatraju kompletnim brojem: 12 mjeseci u godini, 12 znakova zodijaka, 12 bogova na Olimpu, 12 Heraklovih djela, 12 plemena Izraela, 12 Isusovih apostola… Nakon kompletnog broja 12, dolazi 13, koji je “više od kompletnog, nesavršen i nepravilan” i zbog toga izaziva nemir kod ljudi.

Koliko je globalno rašireno vjerovanje da je broj 13 nesretan govore i podaci da veliki broj nebodera u svijetu nema 13. sprat, da mnogi avioni nemaju sjedište s brojem 13, a aerodromi piste s tim brojem. Također, mnoge bolnice i hoteli nemaju sobe broj 13, a ulice kućni broj 13.

Napoleon, Winston Churchill, Herbert Hoover, Mark Twain i Franklin D. Roosevelt odbijali su da putuju na petak 13. Nesretna misija Apolo 13 lansirana je tačno u 13.13 sati. Od 1976. godine, u Formuli 1 nema nijednog bolida sa brojem 13. Asteroid 99942 Apophis približit će se Zemlji u petak, 13. aprila 2029. godine. O istorijatu i zanimljivim činjenicama vezanim za petak 13 mogao bi se napisati podeblji roman i opet bi nešto ostalo nerečeno…

Ipak, statistike pokazuju da petak 13. nije ni manje, ni više nesretan nego ostali dani, a stručnjaci smatraju da je petak 13. dan kao i svaki drugi i da nema apsolutno nikakvog razumnog razloga da u njemu ne uživamo kao u prethodnom ili narednom danu. Zato, pokušajte savladati paraskevidekatrijafobiju ako patite od nje i provedite ovaj petak kao što biste ga proveli da ste zaboravili pogledati na kalendar.