ZVORNIK – Prije 60 godina u rad je puštena Hidroelektrana „Zvornik“, kojom je prvi put na ovaj način premošćena Drina i spojena dva Zvornika. Tog 26. septembra 1955. godine „prvenac na Drini“, kako su tadašnji mediji nazivali branu, otvorio je Josip Broz Tito, predsjednik FNRJ.

Štampa je pisala da je pred upravnom zgradom HE „Zvornik“, današnjom zgradom opštine, montirana bina sa koje se okupljenom narodu obratio maršal, a više od 30.000 ljudi sa obje strane rijeke zbog ovog događaja slilo se u Mali Zvornik.

– Od starog kraljevog mosta koji je ponio ime narodnog heroja Filipa Kljajića Fiće do centralne tribine cio grad je bio iskićen transparentima, parolama i slikama sa likom predsiednika, a pozdravljajući ga, inženjer Bora Jovanović je podvukao značaj HE „Zvornik“ za čitavu zemlju – objavile su novine.

Izgradnja hidroelektrane započeta je 1948. godine, a prvih godina gradnje, protiv divlje i neukrotive rijeke, radnici su se borili krampom i lopatom i velikom željom da je pobjede i njene brzake i virove usmjere na turbine. Po količini utrošenog materijala i svojim dimenzijama hidroleketrana na Drini je za to vrijeme bila pravo graditeljsko čudo.

Ovo je bio pravi poduhvat u posljeratnoj Jugoslaviji koji je za sva vremena izmjenio topografsku, demografsku, privrednu i kulturnu sliku cijelog srednjeg Podrinja. Puštanjem hidroelektane i formalno je nastala opština Mali Zvornik, pa je 26. septembar obilježavan kao zvanični datum njenog nastanka. Devedesetih godina prošlog vijeka za taj dan se uzima 17. septembar, datum oslobođenja Malog Zvornika od njemačke okupacije.

Petogodišnjim planom obnove i razvoja Jugoslavije predviđena je izgradnja tridesetak električnih centrala na Drini, koja je imala najveći hidropotencijal u zemlji, a izgradnjom brane imeđu dva Zvornika formirano je vještačko jezero, dugačko oko 25 kilometara, od Malog Zvornika do Velike Reke.

U prvoj fazi gradnje, pored radnika dovedenih iz svih krajeva Jugoslavije, prislilno su radili i ratni zarobljenici, politički osuđenici, ali i lokalno stanovništvo.

Kako je zapisano u istorijatu HE „Zvornik“, i pored 1.000 do 2.000 ljudi u smjeni, gradnja je sporo odmicala. Nakon što je Drina pet puta rušila zid, u nehumanim uslovima, u sred zime, 18. januara 1953, nadljudskim naporima prva brana konačno je izgrađena. To je imalo i svoju cijenu u ljudskim životima jer je u temelje betonskog kolosa ugrađeno 39 imena, piše Blic.

Hidroelektrana Zvornik izdržala je dvije velike poplave, jednu ovogodišnju, kad je protok bio preko 3000 kubika vode u sekundi i 2012. godine kad se protok popeo na čak 4 200 kubika vode u sekundi. Iako su se tada širile priče o pucanju brane ona je sve stojički izdržala.

Za 60 godina rada, Hidroelektrana Zvornik, proizvela je preko 25 milijardi kilovat časova električne energije, prebacujući plan proizvodnje skoro svake godine, čime je u potpunosti opravdala uložene napore i sredstva u njenu izgradnju.